काठमाडौं, २९ चैत । इदको चन्द्रमा देखिने बित्तिकै रमजान महिना समाप्त हुन्छ र भोलिपल्ट इद उल फित्र मनाइन्छ। इद विश्वभरी ११ अप्रिल २०२४ मा मनाइनेछ। मुस्लिम समुदायमा ईदको पर्वलाई लिएर केही विशेष नियमहरू छन्, जसमध्ये एक हो जकात र फित्रा।
रमजान पछि ईद मनाइन्छ। तर ईद मनाउनु अघि मुस्लिमहरूले जकात र फित्रा तिर्नुपर्छ। इदको नमाज अगावै जकात र फित्रा तिर्नुपर्ने हुन्छ, यो भनेकोण्धनी गरिब सबैले इद मनाउनुपर्छ, कसैलाई पनि अभाव नहोस् र खुशीको पर्व इदमा हरेक घर खुसीले भरियोस् ।
तर, जकात र फित्रा के हो ? जकात र फित्रा के हो ? के दान दिनुपर्छ ? कति दान गर्नुपर्छ र कहिले दान गर्नुपर्छ भन्ने विषयमा मानिसहरूको मनमा धेरै प्रश्न छन् । हामीलाई यसको बारेमा विस्तृत जानकारी दिनेछौं ।
जकात र फित्रा एक प्रकारको दान हो, जुन ईदको नमाज अघि दिइन्छ। जकात पनि इस्लाम को ६ स्तम्भ भित्र पर्दछ, जो पूरा गर्नको लागी प्रत्येक मुस्लिमको कर्तव्य हो। इस्लाम धर्म अनुसार प्रत्येक सक्षम व्यक्तिले जकात तिर्नु पर्छ।
के हो फित्राह ?
विशेष महत्व रहेको इद उल फित्रमा फित्राह थपिएको छ । फित्र वा फित्राहबाट व्युत्पन्न हुन्छ, जसको अर्थ धनी, धनी वा सक्षम परिवारका मानिसहरूले आर्थिक रूपमा कमजोर वा खाँचोमा परेकाहरूलाई दिने पैसा हो। गरिब परिवारका मानिसहरूले पनि ईद मनाउन सकून् भनेर यो इदको नमाज अघि दिइन्छ।
जकात के हो ?
इदको नमाज अघि वा रमजानको समयमा जकात दिने चलन छ। फित्रा जस्तै, जकात पनि गरिब, दरिद्र वा अनाथहरूलाई दिइन्छ।
कति जकात तिरिन्छ ?
जकात ईद अघि भुक्तानी गरिन्छ। तर जकात कति कटौती गर्नुपर्छ भन्ने प्रश्न हो। एक वर्षभन्दा बढी समयसम्म आफूसँग राखिएका सुनका गरगहना र नगदको कुल रकममा २.५ प्रतिशत जकात काटिन्छ । यसरी जकात तिर्दा अल्लाहको दया कायम रहन्छ भन्ने धार्मिक विश्वास छ ।
फितरा कति निकालिन्छ ?
इदको दिन इदको नमाज अघि फित्रा पनि निकालिन्छ । नगद र सुनका गरगहनाको कुल रकमको साढे दुई प्रतिशत जकात दिइन्छ। जबकि फित्रामा साढे दुई किलो गहुँ वा सो बराबरको रकम दिइन्छ । तर यदि इस्लाम धर्मालम्बी धनी वा सक्षम छ भने यो भन्दा बढी दिने गर्छन ।